رابطه ورزش با اندامهای داخلی بدن و بهداشت

رابطه ورزش با اندامهای داخلی بدن و بهداشت

عنوان

رابطه ورزش با اندامهای داخلی بدن و بهداشت

مقدمه: 

تربیت بدنی و ورزش جزء تعلیم و تربیت و وسیله‌ای برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی نسل جوان است. نباید تصور شود که تربیت بدنی امری بی‌ارزش و تنفسی است.

اهداف تربیت بدنی در جوامع گذشته و امروز:

اهداف عمده تربیت بدنی در تاریخ زندگی انسان عبارت از:

حفظ سلامت، تعمیم بهداشت، رشد و تقویت قوای جسمی، آمادگی برای فعالیتهای دفاعی، کسب شادابی و نشاط و نیل به موفقیت در وظایف حرفه‌ای و شغلی بوده است.

در عصر حاضر، در سایر تحولات اجتماعی و سیاسی در جهان به ویژه در دنیای غرب، مقاصد دیگری افزوده شده و مفهوم ورزش به جای تربیت بدنی رنگ و صورتی دیگر پیدا کرده است و در بیشتر موارد به خدمت استعمار درآمده و عاملی برای تحذیر و سرگرم نگه داشتن ملل مستضعف جهان گردیده است.

هدف نهایی تربیت بدنی و ورزش از دیدگاه اسلام، تامین سلامت و بهداشت بدن، تقویت و رشد آن و در نتیجه حرکت به سوی کمال است.

هدفهای بهداشتی و تندرستی 

1- تامین سلامت و بهداشت بدن وتجهیز آن در برابر عوارض و بیماریها.

2- ایجاد ورزیدگی و هماهنگی در بین اعضا و اندامها به منظور برخوردار شدن از قدرت، سرعت، چابکی و مهارت.

3- دستیابی به قدرت ضبط ارادی اعضای بدن و به کار انداختن ارادی آنها.

فیزیولوژی ورزشی

1- آمادگی جسمانی در ورزش 

میزان توانایی و کارآیی بدن بستگی به میزان رشد ماهیچه‌ها و آمادگی آنها دارد. تمرینات منظم و مداوم باعث رشد عضلات می‌شود و آمادگی جسمانی را بهبود می‌بخشد، ولی در حقیقت میزان رشد عضلات و آمادگی جسمانی را بهبود می‌بخشد، ولی در حقیقت میزان رشد عضلات و آمادگی جسمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد. مهمترین این عوامل عبارتند از: شکل بدن، کیفیت مواد غذایی مورد مصرف، سلامت عمومی بدن (مبتلا نبودن به هیچ نوع بیماری) خواب و استراحت، و فارغ بودن از فشارهای عصبی و روحی زندگی.

اگر رشد عضلات و قدرت بدنی انسان در حدی باشد که بتواند به طور موثر و مفید به فعالیت بپردازد، می‌توان گفت که او فردی سالم و از آمادگی جسمانی لازم برخوردار است.

عنوان

رابطه ورزش با اندامهای داخلی بدن و بهداشت

این فایل با فرمت ورد و آماده پرینت می باشد.

فهرست مطالب

عنوان     صفحه 

مقدمه  1

فیزیولوژی ورزشی  2

1- آمادگی جسمانی  2

- قدرت عضلانی  2 

- استقامت عضلانی  3

- انعطاف پذیری عضلانی  3

- استقامت قلبی و ریوی  3

2- فیزیولوژی عضلات  3

- انواع انقباض عضله  4

- منابع انرژی  4

3- فیزیولوژی گردش خون در هنگام ورزش  4

- بازده قلب  5

- بازده قلب هنگام تمرین  6

- ضربان قلب بعد از فعالیت  6 

4- فیزیولوژی تنفس در ورزش:  7

- همکاری دستگاه گردش خون و تنفس  7

- ورزش در ارتفاع  8

- تمرینات ورزشی و تنفس  8

5- اثر ورزش در طول عمر  9

ورزش و سلامت  10

1- تغذیه و ورزش  10

- کالری  10

- کیفیت غذا  11

- تغذیه خوب و تاثیر آن در ورزش  11 

- عوامل موثر در مصرف انرژی  12

- مصرف مواد غذایی به هنگام مسابقه ورزشی  12

- کاهش آب بدن  13 

2- بهداشت و ورزش  14

3- عوامل تهدید کننده قلبی - عروقی  15

- سن  16

- وراثت  16

- وزن  17

- مصرف تنباکو و سیگار  17

- میزان فعالیتهای بدنی  18

- مقدار کلسترول یا مواد چربی در رژیم غذایی  18

- فشار خون  18

- جنس  19

- منابع و مواخذ  20

چهار عامل بیش از عوامل دیگر در آمادگی جسمانی بدن نقش بسیار مهم دارند. این عوامل عبارتند از: قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، انعطاف‌پذیری عضلانی و استقامت قلبی و ریوی.

قدرت عضلانی:

45 درصد از وزن بدن را عضلات تشکیل می‌دهند. این عضلات در خود تولید انرژی می‌کنند.

مهمترین عوامل شناخته شده در آمادگی جسمانی، استعداد عضلات و توانایی آنها در وارد کردن نیرو و یا مقاومت در برابر آن است.

- استقامت عضلانی:

عضلات در خود انرژی ذخیره می‌کنند. این عمل به ماهیچه‌ها امکان می‌دهد که مدت زیادی به فعالیت خود ادامه دهند معمولاً استقامت عضلانی را با قدرت عضلانی اشتباه می‌کنند، ولی باید توجه کرد که استقامت عضلانی عبارت است از توانایی در کاربرد قدرت و نگهداری این توانایی برای مدت طولانی.

- انعطاف پذیری عضلانی: 

توانایی در کاربرد عضلات در وسیعترین دامنه حرکت آنها به دور مفصلها را انعطاف پذیری نامیده‌اند.

- استقامت قلبی و ریوی: 

به عقیده بعضی از دانشمندان، عامل استقامت قلبی و ریوی در آمادگی جسمانی بیش از عوامل دیگر اهمیت دارد بعضی دیگر بر این عقیده‌اند که آمادگی جسمانی چندان رابطه‌ای با کارآیی قلب و ریه ندارد.

2- فیزیولوژی عضلات در ورزش:

حرکت بدن از انقباض عضلات حاصل می‌شود، بدین معنی که عضلات مخطط، که به استخوانهای بدن متصلند، با اراده فرد منقبض می‌شوند و حرکت و جا‌به جایی بدن را میسر می‌کنند. در بدن سه نوع عضله وجود دارد: عضلات مخطط یا اسکلتی، عضلات صاف، عضله قلب.

- انواع انقباض عضله:

اگر طول عضله به هنگام انقباض تغییر نکند، این انقباض را (هم طول) گویند.

اگر انقباض عضله به کوتاه شدن آن منجر شود، این نوع انقباض را «هم تنش» گویند.

- منابع انرژی:

عضله برای اینکه به حالت انقباض درآید احتیاج به انرژی دارد. منبع اصلی انرژی در عضله آدنوزین ‌تری فسفات ATP است که به مقدار کمی در عضله وجود دارد، ولی به مقدار زیادی انرژی آزاد می‌کند.

کراتین فسفات CP منبع انرژی دیگری است که در سلولهای عضلانی ذخیره می‌شود.

پس در فعالیتهای شدید و طولانی که پیش از چند دقیقه طول می‌کشد منبع دیگری از انرژی باید وجود داشته باشد. این انرژی از تجزیه گلیکوژن حاصل می‌شود. اگر اکسیژن به اندازه کافی برای این واکنشهای شیمیایی وجود نداشته باشد، در عضله اسید لاکتیک تولید می‌شود.

3- فیزیولوژی گردش خون در هنگام ورزش:

دستگاه گردش خون از قلب و رگها تشکیل شده که خون تیره و روشن در آنها جریان دارد. دستگاه گردش خون عهده‌دار رساندن مواد سوختی به سلولها و خارج کردن مواد زائد است خون روشن و اکسیژن دار که از قلب خارج می‌شود باید به طریقی به تمام سلولهای بدن برسد تا از یک‌یک آنها مراقبت شود این عمل توسط سرخرگها و مویرگها انجام می‌شود.

در هنگام تمرینات ورزشی، عضله‌های فعالتر احتیاج به اکسیژن بیشتری دارند. این احتیاج از دو راه تامین می‌شود: 1- با منبسط شدن قطر رگهایی که به عضلات فعالتر می‌روند خون و اکسیژن بیشتری له آن عضلات سرازیر می‌شود 2- حجم ضربه‌ای قلب بیشتر می‌شود و در نتیجه خون بیشتری از قلب به عضله‌ها می‌رسد.

دانلود کامل رابطه ورزش با اندامهای داخلی بدن و بهداشت

سینتیک شیمیایی

سینتیک شیمیایی

نام فرآیندهایی که در جهان هستی در حال انجام شدن می‌باشند با آهنگ یا سرعت خاصی رخ می دهند. گستره ای از علم شیمی که مربوط به سرعت واکنش های شیمیائی می باشد، سینتیک شیمیائی نام دارد. سینتیک شیمیائی با سرعت انجام یک فرآیند شیمیائی و عوامل مؤثر بر سرعت سر و کار دارد.

اگر در محیط اطراف زندگی خود نگاه کنیم در اثر گذشت زمان، واکنش های شیمیائی در حال رخ دادن می باشند. برخی کند مانند زنگ زدن ، آهن و برخی تند مانند سوختن و یاخنثی شدن اسید و باز می باشند.

نکته: دقت شود در مورد سرعت خودبخودی بخودن معنا ندارد، به عبارتی خودبخودی بودن مفهوم سریع بودن را نمی رساند. بسیاری از واکنش های خودبخودی آنچنان کند می باشند که شاید هفته ها و سالها در دمای معمولی رخ ندهند. مانند:

نکته: خودبخودی بودن واکنش بحثی است ترمودینامیکی و ترمودینامیک با تعیین سطح انرژی واکنش دهنده ها و فرآورده ها و تغییر آنتروپی است. وقوع واکنش را بررسی می کند، در حالی که سینتیک دوباره چگونگی تبدیل آن‌ها به یک دیگر و شرایط بهینه برای انجام شدن واکنش را بررسی می کند.

نکته: سینتیک تابع مسیر است.

                                                                        موضوع:سینتیک شیمیایی

این فایل یا فرمت ورد و آماده پرینت می باشد

فهرست:

عوامل مؤثر بر سرعت واکنش:

طبیعت واکنش دهنده ها

حالت فیزیکی مواد:

قانون سرعت

اثر دما

اثر کاتالیزگر. کاتالیزگرها:

ساز و کار واکنش شیمیائی

تعداد برخورد

جهت گیری مناسب مولکولهای برخورد کننده

انرژی ذرات هنگام برخورد

انرژی فعالسازی یا اکتیواسیون

کمپلکس فعال یا پیچیده فعال

سرعت یا شتاب یک فرآیند عبارت است از تغییر یک کمیت معین در یک زمان معین. حال این کمیت معین می‌تواند غلظت – بو – زنگ و … باشد.

همچنان که در علم فیزیک سرعت یک متحرک را با تغییرات جابه‌جائی متحرک در تغییرات واحد زمان. بیان می کنیم در علم شیمی نیز به دنبال یک کمیت مستقیم تا در واحد زمان تغییر کند. از آنجائی که در حین یک واکنش شیمیائی تعداد مولها دستخوش تغییر می شوند بنابراین سرعت یک واکنش شیمیائی عبارت است از تغییر غلظت یک واکنش گر و یا یک فرآورده در واحد زمان.

مثلاً در واکنش   اگر بخواهیم سرعت را برحسب جزء A حساب کنیم. (در علم شیمی سرعت را با R نمایش می‌دهیم و از آنجائی که سرعت یک واکنش ثابت نیست و با گذشت زمان تغییر می کند. همچون علم فیزیک به بیان سرعت متوسط واکنش می پردازیم یعنی   ) حرف R از کلمه Rate به معنای سرعت گرفته شده است.

غلظت A در t1 – غلظت A در t2     

    T2-t1    

توجه: [A] یعنی غلظت A بر پایه مول بر لیتر

حرف یونانی   (دلتا)‌به معنای تغییر یک کمیت اندازه گیری شده است.

نکته : سرعت در لحظه های مختلف واکنش با یکدیگر تفاوت دارد. به عبارتی سرعت یک واکنش در ابتدا زیاد و با گذشت زمان از آنجائی که غلظت واکنشگرها رو به کاهش می‌گذارد کم می گردد.

سرعت یک واکنش کمیتی است تجربی و با اندازه گیری سرعت مصرف واکنش دهنده (ها) یا سرعت تولید فرآورده (ها) معین می گردد.

توجه گردد که عبارت   ‌یک عبارت منفی است. زیرا غلظت دوم A به دلیل مصرف شدن ‌از غلظت اول A کوچکتر است و از آنجائی که در علم شیمی سرعت منفی معنا ندارد بنابراین سرعت متوسط مصرف A را با عبارت:

به عبارتی ‌سرعت را با بیان یک علامت منفی برای واکنش دهنده (ها) بیان می کنیم.

بنابراین می توان سرعت را برحسب جزء (B) نیز تعریف نمود:

پرسش: تغییرهای سرعت واکنش با پیشرفت زمان به چه ترتیب است؟

1) سرعت واکنش در ابتدا کم است و در نزدیک پایان زیاد می شود.

2) در تمام مدت سرعت واکنش ثابت است.

3) سرعت واکنش در ابتدا زیاد و در نزدیک پایان کم می گردد.

4) با پیشرفت زمان سرعت واکنش به طور منظم افزایش می یابد.

نکته :

انتخاب واحد زمان در سطح دبیرستان اصولاً ثانیه (s) و دقیقه است (min) ولی برای واکنش کند مانند زنگ زدن آهن و یا خرد شدن صفحات کاغذی یک کتاب از واحدهای نظیر روز – هفته – ماه وسال استفاده می شود. در این بحث بیشتر از واحد ثانیه استفاده می گردد.

بنابراین سرعت واحدهای مختلفی دارد.

نکته : انواع واحدهای سرعت

1- واحد mol/s یا mol/min

2- واحد mol/lit/s یا mol/lit/min یا M/S

3- واحد lit/s که بیشتر برای گازها استفاده می شود.

پرسش: در یک آزمایش 08/0 مول N2 را در ظرف یک لیتری قرار داده تا با هیدروژن واکنش دهد. و مطابق واکنش زیر آمونیاک تشکیل گردد.

اگر در دقیقه های چهارم و هشتم پس از شروع واکنش مقدار N2 باقیمانده در ظرف  04/0 و 02/0 مول باشد سرعت متوسط مصرف N2 در فاصله زمانی دقیقه های چهارم و هشتم برابر است با :

1) 3-10*5        2) 2-10*1        3) 2-10*2        4) 3-10*5/2

نکته: زمانی که سرعت واکنش بر حسب mol/s باشد آن را به صورت   نمایش می دهند و زمانی که سرعت واکنش برحسب مول بر لیتر بر ثانیه باشد آن را به صورت   نمایش می دهند  

دانلود کامل سینتیک شیمیایی

احتراق

احتراق

احتراق

احتراق عبارت است از اکسیداسیون سریع مواد، همراه با آزاد شدن سریع انرژی.

یکی از تعاریف اکسیداسیون عبارت است از ترکیب شیمیایی یک ماده با اکسیژن. تعریف دیگر اکسیداسیون چنین است: واکنش شیمیایی که شامل اکسیژن باشد، به طوریکه یک یا تعداد بیشتری از مواد با اکسیژن ترکیب شوند.

موضوع:احتراق

این فایل یا فرمت ورد و آماده پرینت می باشد

فهرست:

افروزش

آتش (حریق)

مثلث آتش

محدودة شعله وری

درجه حرارت افروزش

پیشگیری و محافظت در برابر حریق

مقابله با آتش

تجزیه و شکسته شدن مولکولها بر اثر حرارت

کندسوزکننده ها

انواع کندسوزکننده ها

کندسوزکننده های افزودنی

کندسوزکننده های واکنشی

تئوری اکسیژن مصرف شد در کالریمتر مخروطی

محاسبه دبی جرمی‌

فشار دینامیکی

شرح دستگاه

سیستم دودکش و کانال خروجی گازها

نگهدارنده نمونه و ترازو

تجزیه کننده گازها

جرقه زن الکتریکی و تایمر

دستگاه اندازه گیری غلظت دود

کالیبراسیون دستگاه

کالیبراسیون دستگاه تجزیه کننده گاز اکسیژن

کالیبراسیون سرعت آزادشدن حرارت (RHR)

کالیبراسیون ترازو

کالیبراسیون شار حرارتی

افروزش

برای آغاز این فرآیند به یک منبع تولید گرما، مواد سوختی و هوا نیاز است. مواد از نظر قابلیت شعله وری متفاوت اند و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در این موضوع مؤثر است. مثلاً موادی که به شکل ورقه ای هستند، فوم ها و یا یک تکه پارچه خیلی ساده تر از بلوکهای ضخیم مواد جامد آتش می‌گیرند. طبق تعریف، آغاز فرآیند سوختن را افروزش می‌نامند. برای پایین آوردن قابلیت افروزش مواد در مقابل منابع کوچک تولید گرما می‌توان کارهایی انجام داد اما اینها لزوماً بر روی سرعت سوختن این مواد مؤثر نخواهد بود. 

آتش (حریق) 

ساده ترین تعریف احتراق، چیزی است که به آن آتش اطلاق می‌شود و عبارت است از ترکیب شیمیایی سریع مواد با اکسیژن که هم نور و هم گرما تولید می‌کند. شعله ور شدن (مشتعل شدن) و سوختن همراه با دود (سوختن سطحی) دو نوع احتراق هستند که ممکن است اتفاق بیفتند. 

برای انجام شدن عمل احتراق باید یک اکسید کننده موجود باشد. تقریباً همه آتشها با اکسیژن موجود در اتمسفر به عنوان عامل اکسیدکننده انجام می‌گیرد، اما اکسیدکننده های دیگری نیز موجود است. 

بیشتر این اکسیدکننده ها زمانی که در معرض حرارت، فشار یا هر دوی آنها قرار می‌گیرند  اکسیژن آزاد می‌کنند. علاوه بر آن اکسیدکننده های دیگری نیز وجود دارد مثل هالوژنها (فلوئور، کلر، برم و ید) که احتراق را تقویت می‌نماید، اما در اینجا فقط احتراق با اکسیژن هوا مورد بحث است. 

سوختن و بیشتر انفجارها، نمونه هایی از واکنشهای شیمیایی هستند که از آنها به عنوان آتش (حریق) نام برده می‌شود و در واقع واکنشهای شیمیایی هستند که شامل اکسیداسیون سریع مواد است. با وجود این، سرعت این واکنشها ممکن است صدها یا هزاران مرتبه سریعتر از یک حریق باشد. به عبارت ساده تر، سوختن واکنش اکسیداسیونی است که به طور قابل توجهی سریعتر از حریق است، اما آهسته تر از انفجار است. 

مثلث آتش

این تئوری به صورت یک مثلث ارائه گردیده است. به دلیل اینکه سه جزء (وجه) اصلی در آن وجود دارد و مثلث یک شکل بسته است که نمایانگر یک سیستم بسته می‌باشد. قسمتی از تئوری تأکید دارد که برای اینکه یک آتش موجود باشد بسته بودن سیستم الزامی‌است بدین معنی که اگر یکی از سه وجه مثلث در تماس با وجه بعدی نباشد وقوع حریق ممکن نیست. در شکل (1 ـ 1) مثلث آتش نشان داده شده است. 

                              سوخت                      انرژی

                            اکسیدکننده

شکل ( 1ـ 1) مثلث آتش

یک روش دیگر برای بیان تئوری مثلث آتش این است که بگوییم این سه فاکتور باید همزمان موجود باشد تا آتش وجود داشته باشد، همچنین شکل و مقدار مناسبی هم داشته باشند. 

اگرچه اکسیژن هوا متداولترین اکسیدکننده هاست ولی اکسیژن به فرمهای دیگر نیز وجود دارد به علاوه هالوژنها نیز جزء اکسیدکننده ها محسوب می‌شوند. به همین ترتیب، 

اگر چه گرما متداولترین فرم انرژی به عنوان منبع اشتعال است ولی باید توجه داشت که فرمهای دیگر انرژی (نورانی، شیمیایی، الکتریکی، مکانیکی و هسته ای) نیز می‌توانند شروع کنندة آتش باشند (در صورت وجود سوخت و اکسیدکننده).

دانلود کامل احتراق

شبکه توریع و انتقال برق تا مصرف

شبکه توریع و انتقال برق تا مصرف

انتقال قدرت :

بر عکس تولید که به لحاظ ولتاژ محدودیت دارد، در انتقال قدرت،مشکل جریان مطرح است زیرا هر چه جریان بیشتر شود،مقطع سیمها بیشتر و در نتیجه ساختمان دکل ها بزرگتر و تلفات انتقال نیز فزونی می‌گیرد . به همین لحاظ سعی می‌شود که پس از تولید جریان،با استفاده از ترانسفورماتورهای افزاینده،سطح ولتاژ افزایش و میزان جریان کاهش داده شود . ضمنا” عمل انتقال سه فاز،توسط  سه سیم صورت می‌گیرد ( به سیم چهارم نیازی نیست ) و برای تشخیص اتصال  کوتاههای احتمالی فاز به زمین،از شبکه زمین و نوترالی که در پست مبدا ایجاد می‌کنند،سود می‌جویند  .  

موضوع : شبکه توزیع و انتقال برق تا مصرف

این فایل با فرمت WORD و آماده پرینت میباشد

فهرست مطالب

شبکه قدرت از تولید تا مصرف 1

محدودیت تولید 1

 انتقال قدرت  1

توزیع و مصرف قدرت 1

آرایش ترانسفورماتورهای قدرت  2

اجزاء یک پست انتقال یا فوق توزیع  2

ضرورت اتصال به زمین – ترانس نوتر  2

تانک رزیستانس  3

ضرورت برقراری حفاظت  3

انواع سیستمهای اورکارنتی  4

سیستم حفاظت اورکارنتی فاز به زمین  4 

حفاظت باقیمانده یا رزیجوآل  5

هماهنگ کردن رله های جریانی زمان ثابت  5

اشکال رله های با زمان ثابت  5

رله های اورکانت زمان معکوس  6

انواع رله های جریانی با زمان معکوس و موارد استفاده هر یک  6

کاربرد رله های جریانی  7

رله های ولتاژی  7

حفاظت فیدر خازن  7

رله اتومات برای قطع و وصل بنکهای خازنی  8

حفاظت فیدر کوپلاژ 20 کیلوولت  9 

حفاظت فیدر ترانس 20 کیلوولت  9

حفاظت جهتی جریان  9 

حفاظت R.E.F  10

رله های نوترال  10

حفاظت ترانسفورماتور  قدرت  10

رله بوخهلتس  11

رله های ترمیک یا کنترل کننده درجه حرارت ترانس  12

رله دیفرنسیال  13

چند نکته در رابطه با رله دیفرنسیال  16

رله دیفرنسیل با بالانس ولتاژی  17

رله بدنه ترانس  17

حفاظت جریانی برای ترانسفورماتور  18 

رله های رگولاتور ولتاژ  18

رله اضافه شار  20

حفاظت باسبار  21

نوع اتصالی های باسبار  22

خصوصیات حفاظت باسبار  22 

انواع حفاظت باسبار  22

حفاظت خط  23

نکاتی در خصوص رله های دیستانس  25

نوسان قدرت و حفاظت رله دیستانس در مقابل آن  27

رله دوباره وصل کن  29

کاربرد رله دوباره وصل کن  31

ضد تکرار  32

رله واتمتریک  33

رله مؤلفه منفی  36

سنکرون کردن  39

رله سنکرون چک  41

رله سنکرونایزینگ ( سنکرون کننده ژنراتورها )   43

رله فرکانسی – رله حذف بار  44

سیستم اینتریپ و اینترلاک  46

شبکه قدرت از تولید تا مصرف 

یک شبکه قدرت از نقطه تولید تا مصرف،شامل اجزاء و مراتبی است که ژنراتور را بعنوان مولد و ترانسهاو خطوط انتقال را بعنوان  مبدل و واسطه در بر می‌گیرد .

محدودیت تولید :

ژنراتورها معمولاً” جریانهای بزرگ را تولید میکنند اما به لحاظ ولتاژ محدودیت دارند،زیرا عایق بندی شینه ها حجم و وزن زیادی ایجاد می‌کند و به همین لحاظ ژنراتورها در نورم های ولتاژی 6،11،21 و حداکثر 33 کیلو ولت ساخته می‌شوند .

توزیع و مصرف قدرت :

پس از انتقال قدرت تا نزدیکی های منطقه مصرف،سطح ولتاژ در چند مرحله پایین می‌آید تا قابل مصرف شود. در ایران درحال حاضر برای انتفال قدرت ازولتاژهای 400 و 230 کیلو ولت (فاز- فاز)  استفاده می‌شود و در مناطق شهری نیز این ولتاژها  به سطح 63 کیلو ولت ( شبکه فوق توزیع )کاهش پیدا می‌کند و با تبدیل 63 به 20 کیلو ولت،ولتاژ اولیه برای ترانسفورماتورهای توزیع محلی مهیا می‌گردد تا با ولتاژ 400 ولت ( فاز- فاز )،برق مورد نیاز مصرف کننده های عادی فراهم آید .

آرایش ترانسفورماتورهای قدرت :

ترانسفورماتورهای انتقال،از آرایش ستاره / مثلث برخوردارند . طرف ستاره به ولتاژ بالاتر و طرف مثلث به ولتاژ پایین تر متصل می‌شود تا در عایق بندی و حجم سیم پیچ ها صرفه جوئی شود . تپ چنجر نیز که بعنوان تنظیم کننده ولتاژ بکار گرفته می‌شود معمولاً در طرف فشار قوی تعبیه می‌گردد تا عمل تغییر تپ (Tap) را در جریانهای کمتری انجام دهد و جرقه کنتاکتها به حداقل رسد .

اجزاء یک پست انتقال یا فوق توزیع :

یک پست انتقال یا فوق توزیع، معمولاً شامل خط یا خطوط ورودی،بریکرها،سکسیونر ها، باسبار طرف فشار قوی،ترانس قدرت، ترانس نوتر،ترانس مصرف داخلی،باسبار فشار متوسط،فیدر های خروجی،فیدرهای خازن و غیرو می‌شود و در هر پست پانلهای رله ای و متیرینگ،عمل حفاظت و اندازه گیری را بعهده دارند . باطریخانه و شارژرها نیز وظیفه تولید سیستم D.C.  را که لازمه غالب رله ها می‌باشد انجام می‌دهند .

ضرورت اتصال به زمین : 

تا زمانی که  اتصالی با زمین در شبکه اتفاق نیفتاده باشد،نیازی به برقراری اتصال نوترال با زمین نمی‌باشد، اما به لحاظ امکان وقوع اتصال کوتاه های با زمین و برقراری سیستم حفاظتی برای تشخیص آنها،ناچار به داشتن سیستم نوترال خواهیم بود،به این ترتیب که سه فاز شبکه را از طریق یک ترانس نوتر (معمولاً داری سیم پیچ زیگزاک ) به یکدیگر متصل و نقطه صفر یا خنثی (نول ) آنرا با زمین مرتبط می‌کنیم . این ترانس ضمن ایجاد نوترال برای شبکه،بدلیل راکتانسی که دارد ،جریان اتصال کوتاه با زمین را نیز محدود می‌کند .

تانک رزیستانس :

عبارت از یک تانک فلزی پر از الکترولیت بسیار رقیق کربنات سدیم است . خاصیت این محلول آن است که مقاومت الکتریکی آن به طور معکوس در برابر حرارت تغییر می‌کند . در صورت پیدا شدن جریان نشتی با زمین ایجاد حرارت در مایع و کاهش مقاومت آن،جریان عبوری افزایش یافته و به سرعت به حدی می‌رسد که رله نوتر را تحریک نماید . بنابراین خاصیت این مقاومت،آشکار نمودن جریانهای نشتی کم و غیر قابل تشخیص بوسیله رله  نوترال اصلی می‌باشد تا از عبور جریان مداوم نشتی و داغ شدن ترانس نوتر و سوختن احتمالی آن جلوگیری بعمل آورد .

خواص تانک رزیستانس به همین مورد محدود نمی‌شود بلکه مقاومت حالت نرمال آن و راکتانس ترانس نوتر،مجموعا” به حدی انتخاب می‌شود که آمپر اتصال کوتاه را در حد مورد نظر محدود نماید . از مزایای دیگر آن،رزیستانس خالص آنست ( در نقطه مقابل ترانس نوتر که تقریبا 97% راکتانس خالص است ) و بنابراین در مواردی که انتخاب یک ترانس نوتر با راکتانس بالا به دلیل افزایش اندوکتانس  سلفی پست،از بروز و ظهور هارمونیکها جلوگیری می‌کنند تا عملکرد سلکتیو رله ها مختل نشود .

ضرورت برقراری حفاظت :

پس از برپایی یک سیستم قدرت،اول چیزی که نیاز به آن احساس می‌شود،برخورداری سیستم از یک حفاظت اتوماتیک است . در اوایل پیدایش شبکه های قدرت،سعی می‌شد سیستم را در مقابل جریانهای اضافی ( Exess  Currents) حفاظت نماید و اینکار توسط فیوز انجام می‌شد اما با گسترش شبکه ها و تمایل به داشتن حفاظتی انتخاب کننده ( Selective )،یعنی آن نوع از حفاظت که بواسطه آن برای هر خطا  ( Fault) ئی در هر نقطه از شبکه،مناسبترین عمل قطع انجام شود، سیستم حفاظت Over current    (که اصطلاحاً ماکزیمم جریان گفته می‌شود) مطرح شد و گسترش یافت .

البته نباید حفاظت اورکارنتی را با حفاظت over  load  ( اضافه بار )،که بر مبنای ظرفیت حرارتی مدار منظور می‌شود،اشتباه گرفت . در حفاظت اخیر اگر بار از مقدار معینی ( معمولاً 2/1 برابر جریان نامی‌خط ) بیشتر شود،فرمان قطع رله  صادر می‌شود در حالیکه منظور عمده از طرح حفاظت اورکارنتی آنست که در صورت بروز خطا، رله ها به ترتیب نزدیکی به نقطه اتصالی در نوبت قطع بایستند و در صورت عمل نکردن یک رله،رله بعدی فرمان قطع صادر کند .

معمولاً در تنظیم گذاری رله های اورکارنت به گونه ای عمل می‌شود که هر دو منظور حاصل شود.  

انواع سیستمهای اورکارنتی :

در جائیکه نیروگاه فقط یک بار منفرد را تغذیه می‌دهد، نیاز حتمی‌به وجود رله اورکارنت نیست و رله ای که بتواند پس از تاخیر معینی مدار را قطع نماید،کافی به نظر میرسد . اما در یک شبکه توسعه یافته،که هر باسبار بیش از یک خروجی را تغذیه می‌کند،رفتار سلکتیو بیشتری لازم است تا قسمت حذف شده و خاموشی حاصله به حداقل رسد . 

سیستم حفاظت اورکارنتی فاز به زمین :

حفاظت اورکارنتی برای تک تک فازها ضروریست اما یک رله زمین Earth  Foult  = E/F برای هر سه فاز کافیست . غالباً نیاز به آن است که رلهE/F   نسبت به جریانهای زمین بسیار حساس باشد . بعبارت دیگر،تنظیم رله زمین اغلب کمتر از مقدار تنظیمی‌رله فاز قرار می‌گیرد ( حدود20 % آن ).

حفاظت باقیمانده یا رزیجوال :

در صورتیکه بخواهیم رله زمین به جریانهای  بسیار کم زمین حساس باشد،از اتصال باقیمانده یا  Rsidual  Connection ) ) استفاده می‌شود،در این روش،سیم پیچهای ثانویه سه ترانس جریان – یکی برای هر فاز – بصورت موازی بسته می‌شوند و مشترکا” یک رله زمین را تغذیه می‌کنند . در حالتی که وضعیت نرمال باشد،خروجی مجموعه این ترانس ها صفر است و همچنین در حالتی که اتصال کوتاه دو فاز رخ دهد،این تعادل همچنان باقی می‌ماند . خط پارگی در یک فاز ( بدون اتصالی با زمین ) نیز باعث عمل رله نمی‌شود . از آنجائیکه رله زمین در حالت تعادل جریان (درحالت نرمال) تحریک نمی‌شود،می‌توان تنظیم آنرا پایین انتخاب نمود و آنرا برای هر مقدار جریان نشتی زمین حساس کرد . 

هماهنگ کردن رله های جریانی زمان ثابت :

اگر تنظیم رله های پشت سر هم در یک شبکه را به گونه ای قرار دهیم که دورترین رله نسبت به نقطه اتصالی،با فاصله زمانی معینی (نسبت به رله های ما قبل و ما بعد خود) فرمان قطع دهد،در آن صورت چنین هماهنگی رله ای را هماهنگی جریانی- زمانی و فاصله زمانی بین عملکرد یک رله و رله بعدی را پله زمانی یا Margin  می‌نامیم .

در این شکل سیستم حفاظتی،رله های اورکارنت با عملکرد آنی (Instataneous R) نیز بعنوان راه انداز و یا آشکار ساز اتصالی بکار می‌روند. این رله ها می‌باید تنظیمات معینی داشته باشند .

اشکال رله های با زمان ثابت ( Definite – time   ) :

در صورتی که در اتصالیهای ضعیف و شدید،رله ها به ترتیب تنظیمات زمان ثابت خود به عمل در آیند،المان های شبکه خسارت بیشتری می‌پذیرند و این مورد از نقاط ضعف رله های جریانی با زمان ثابت است .

رله های اورکانت زمان معکوس ( invers –time  ) 

اشکال فوق در رله های زمان ثابت وجود داشت،در رله های با زمان معکوس کمتر می‌شود . در این رله ها در صورت زیاد شدن جریان عبوری،زمان عملکرد رله کوتاهتر می‌شودو در نتیجه ترانسفورماتور و سایر المان های شبکه،مدت کمتری تحت جریان اتصالی قرار می‌گیرند و لطمات کمتری متوجه آنها می‌شود . در عین آنکه منحنی های رله های پشت سرهم را می‌توان طوری انتخاب نمود که انتخاب سطح سلکتیو برقرار بماند . 

انواع رله های جریانی با زمان معکوس و موارد استفاده هر یک : 

این رله ها بسته به شیب منحنی آنها،انواعی دارند،از جمله ؛ 

1- رله های زمان معکوس نرمال(normally inverse) 

2- رله های زمان معکوس دارای شیب بیشتر(very inverse)

3- رله های زمان معکوس دارای شیب تند(extremely inverse)

نوع اول معمولاً”در همه شبکه ها کاربرد دارد.نوع دوم در جایی مناسب است که جریان اتصال کوتاه به نسبتی که از منبع دور می‌شویم،کاهش قابل توجهی داشته باشد .منحنی این رله ها به صورتی است که زمان عملکرد آنها با دو برابر شدن جریان ،حدودا”نصف می‌شود . نوع سوم در آن تیپ از شبکه های توزیع مناسبت دارد که در آنها بهنگام کلید زنی،جریان زیاد و نسبتا” طولانی کشیده می‌شود .چنین جریانهایی با در مدار باقی ماندن وسایلی از قبیل پمپها ،یخچالها و غیره ایجاد می‌شود بنابراین لازم است ازآن نوع منحنی استفاده شود که زمان عملکرد تاخیری طولانی بهنگام جریان دادن فیدر داشته باشد و بعلت این خاصیت ویژه است که این رله کاربرد می‌یابد ،در عین آنکه می‌توان آنرا با فیوزهای بعد از آن نیز هماهنگ نمود(منحنی این رله بسیار نزدیک به منحنی عملکرد فیوزها می‌باشد ).

کاربرد رله های جریانی  

از رله های جریان با زمان ثابت و زمان معکوس ،در غالب فیدرهای ورودی یا خروجی کاربرد دارد.در فیدرهای خروجی 20کیلو ولت و پایین تر ،ازدورله جریانی در دو فاز و یک رله زمین استفاده می‌شود .حذف رله جریانی از فاز وسط به جهت صرفه جویی صورت می‌گیرد و اشکالی نیز بوجود نمی‌آورد ،اما در ولتاژهای بالاتر ،هر سه فاز از رله جریانی برخوردارند و رله زمین  نیز بر سر راه نقطه صفر ترانس جریانها و انتهای سه رله فازها بسته می‌شود .

رله های ولتاژی :

کاربرد رله های ولتاژی محدود است و دو تیپ عمده دارند:

1- رله ولتاژی که در اثر کاهش ولتاژ به عمل در می‌آید(Under Voltage).

2- رله ولتاژی که در اثر افزایش ولتاژ تحریک می‌شود (Exess Voltage).

از این رله ها در حفاظت فیدرهای خازن ،رگولاتور ولتاژ ترانسفورماتور و حفاظت خطوط ورودی به پست استفاده می‌شود .

حفاظت فیدر خازن: 

در مجموعه حفاظتی فیدر خازن از رله های مختلفی استفاده می‌شود از آن جمله :

1- رله های اورکارنت برای هر فاز 

2- رله های کاهش و افزایش ولتاژ

3- رله نامتعادلی

در خصوص رله نامتعادلی باید گفت یک رله ولتمتریک حساس است و دو کار انجام می‌دهد ؛

1- با ایجاد نامتعادلی در نوتر خازنها ،آلارم و سپس فرمان قطع صادر می‌کند .

2- با بی برق شدن فیدر ترانس مربوطه،فیدر خازن را از مدار خارج می‌سازد . معمولاً خازنهای موازی ( منصوب روی باسبار 20 یا 63 کیلو ولت )،بصورت ستاره دوبل بسته می‌شود و بر سر راه ارتباط دو صفر ستاره،از یک ترانس ولتاژ استفاده می‌شود  تا در صورت بروز اشکال در هر یک از خازنها ،این ترانس حاوی ولتاژ شده و رله را تحریک نماید . معمولاً محدوده عملکرد آلارم این رله،پایین تر از حد نرمال فرمان قطع آنست . بهنگامی‌که خازنهای طرفین از بالانس خارج شود (در اثر طول عمر یا قرار گرفتن بنک های خازن در شرایط متفاوت مثلاً آفتاب و سایه )،آلارم خواهیم داشت اما ضعف هر خازن و تغییر ظرفیت نسبتاً شدیدتر باعث صدور فرمان قطع خواهد شد . در صورتی که باسبار ( که خازنها روی آن نصب هستند ) بی برق شود،این رله باز هم فرمان قطع خواهد داشت و بنک های خازنی را از مدار خارج می‌سازد تا بهنگام برقدار شدن مجدد باسبار،پدیده‌ سوئیچینگ باعث انفجار خازن‌ها نگردد . 

ضمناً ازتعدادی  رله زمانی نیز در حفاظت بنکهای خازنی استفاده می‌شود ،از جمله آنکه یک رله زمانی با تأخیر طولانی در وصل ،باعث می‌شود که هر بار پس از قطع فیدر خازن ،تا مدتی (حدود 10دقیقه )از وصل مجدد آن جلوگیری نماید و این مسئله به آن خاطر است که در ابن مدت ،خازنها فرصت کافی برای دشارژ داشته باشد و باقیمانده شارژ باعث بروز انفجاردر آنها نشود.

رله اتومات برای قطع و وصل بنکهای خازنی :

این وسیله معمولاً به قدرت راکتیو حساس است و می‌تواند در محدوده تنظیمی‌خود ،بنکهای خازنی را یکی پس از دیگری و به ضرورت در مدار آورده یا از مدار خارج سازد .

در بعضی موارد ،امکان دیگری نیز در این رله ها تعبیه می‌شود تا متناسب با کاهش ولتاژ شبکه ،خازنها را وارد مدار نماید و این ارتباط از آن جهت است که ولتاژ شبکه بستگی به میزان بار و همینطور Cos  شبکه دارد و با کم شدن Cos،شدت جریان افزایش یافته ،افت بیشتر ولتاژ مدار را باعث می‌شود و به این ترتیب، می‌توانیم رله را طوری تنظیم کنیم که ولتاژ شبکه از حد محاسبه شده پایین تر آید ،فرمان وصل به فیدر خازن و در حالت عکس آن فرمان قطع صادر کند .

برای آنکه این رله بدرستی و دقت عمل نماید ،داشتن منحنی بار مصرفی یک شبانه روز شبکه ضروری خواهد بود . نقاطی که خازنها باید وارد مدار ویا از آن خارج شوند ،بر مبنای همین منحنی تعیین و به صورت تنطیم روی رله قرار می‌گیرد .دراین صورت می‌توان Cosمدار را در طول شبانه روز به طور خودکار و در حد دلخواهی حفظ نمود .در ضمن ،زمان تأخیری لازم برای در مدار در آوردن خازنها روی همین رله تنظیم می‌شود. 

حفاظت فیدر کوپلاژ 20کیلو ولت:

این حفاظت معمولاً سه رله جریانی را شامل می‌شود تنظیم آن به خاطر هماهنگی تا رله های فیدرهای خروجی و فیدر ترانس ،حد وسط این دو قرار می‌گیرد.بنابراین در مواقع بروز اتصالی در یک فیدر و در صورت عدم عملکرد آن فیدر ،این فیدر قطع می‌شود تا فیدر ترانس مربوطه دچار قطع بی مورد نگردد. 

حفاظت فیدر ترانس20کیلو ولت:

این حفاظت به لحاظ ترکیب تقریباً مشابه هریک از فیدرهای خروجی می‌باشد با این تفاوت که معمولاً در هر سه فاز از رله جریانی برخوردار است .در صورتیکه ازرله نوع زمان ثابت استفاده شده باشد ،زمانی حدود 2/1ثانیه خواهد داشت (با در نظر گرفتن زمان تنظیمی‌4/0ثانیه برای فیدرهای خروجی و 8/0ثانیه برای فیدر کوپلاژ).زمان4/0ثانیه بعنوان margin بین هر دو رله پشت سر هم ،زمان مطلوبی خواهدبود.

حفاظت جهتی جریان:

معمولاً”در مواردی مثل حفاظت ژنراتور در نیروگاه و حفاظت فیدرهای ترانس،از رله های جریانی حساس به جهت جریانDirectional Over Current = D.O.C))استفاده می‌کنند و این امر به خاطر آن است که در مواقع قطع تحریک ژنراتور یا بی برق شدن ترانس ،از معکوس شدن جریان جلوگیری بعمل آید.

حفاظت R.E.F:

R.E.F مخفف  Restricted Earth Faultبه معنای اتصال زمین محدودی یا محدود شده می‌باشد و این وجه تسمیه به خاطر آنست که محدوده معینی از مدار مثلاً یک تکه کابل (مثلاً کابل پرتولین حدواسط ترانس و باسبار) را حفاظت می‌نماید .رله دیفرانسیال نیز - که شرح آن بعداً خواهد آمد – همانند این رله ولی به شکل کامل تر،محدوده معینی مثل ترانسفورماتور و یا یک لکه کابل یا خط را حفاظت می‌کند .بنابراین در مواردی که خارج از این محدوده یا ناحیه تعریف شده ،اتصال کوتاه پدید آید،لازم است که این رله به عمل در نیاید .در عین آنکه می‌باید برای اتصای های واقع در محدوده آن ،بسیار حساس باشد .

رله R.E.F یک رله آمپریک بسیار حساس است که در یک مدار دیفرانسیالی (مقایسه کننده جریان ها )قرار گرفته است.این رله به طور موازی بین ترانس جریان نوترال و مدار رزیجوآلی ترانس جریان های فیدر ترانس نصب می‌شود .با یک تحلیل ساده می‌توان نشان دادکه در صورت بروز اتصالی در خارج از محدوده مورد حفاظت این رله ،تحریکی صورت نمیگیرد ولی در صورت وقوع اتصالی در محدوده آن، به سرعت به عمل در می‌آید. عملکرد این رله لحظه ایست. برای غیر حساس کردن رله به خاطر پرهیز از عملکردهای بی مورد،مقاومتی (حدود10اهم)با آن سری می‌شود .

رله های نوترال:    

 جریان های اتصال کوتاه با زمین و هرگونه جریان نشتی شبکه20کیلو ولت،ازطریق نوترال به شبکه باز می‌گردد . اتصال با زمین در هر یک از خروجی ها،رله ای زمین مربوطه و همچنین رله های نوترال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در صورت گذر از حد تنظیمی‌رله ها باعث تحریک آنها می‌شود،بنابراین لازم است که به لحاظ زمانی نوعی هماهنگی بین رله های زمین خروجی ها و رله های نوترال وجود داشته باشد و بیش از عمل رله نوترال ،رله زمین فیدر حروجی مربوطه فرمان قطع صادر می‌کند . غالباً یکی از رله  های نوترال - معمولاً با تنظیم بالا – دارای چنین هماهنگی با  هر یک از خروجی ها است . رله دیگری روی نوترال نصب می‌شود که نصب به جریانهای بسیار کم نیز حساس است و اصطلاحاً Sensetive  Earth)  Fault   ) گفته می‌شود اما دارای زمان تاخیر طولانی ( معمولاً یک دقیقه برای آلارم و سه دقیقه برای فرمان قطع ) می‌باشد . این رله،جریانهای نشتی پابدار یا مقاوم (tand by) را دیده و باعث قطع فیدر ترانس می‌شود . چنین رله ای را رله دو مرحله ای می‌نامند . در مواردی که از تانک رزیستانس بر سر راه ترانس نوتر استفاده نشده است،وجود چنین سیستمی‌ضروری می‌نماید . 

حفاظت ترانسفورماتور قدرت : 

ترانسفورماتور قدرت به دلیل ارزش اقتصادی آن،با مجموعه از رله های مختلف حفاظت می‌شود .از جمله رله های اصلی حفاظت کننده آن،رله بوخهلتس و رله دیفرانسیل هستند، رله‌های ترمیک نیز ترانسفورماتور را به لحاظ حرارتی کنترل می‌کنند و بسته به درجات تنظیمی‌آنها،سیستم های خنک کنندگی ( همانند فن ها و پمپ روعن ) را بکار می‌اندازد و یا در صورت افزایش بیش از حد حرارت،آلارم و یا فرمان قطع صادر می‌کند 

دانلود کامل شبکه توریع و انتقال برق تا مصرف

استانداردهای ISO

استانداردهای ISO

آخرین اطلاعات غیر رسمی از مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به عنوان نهاد ملی و مسئول و پشتیبان اجرای سیاستهای ارتقاء کیفیت کشور حاکی است که تاکنون بیش از 400 واحد تولیدی در کشور ما موفق به اخذ گواهینامه ایزو 9000 شده‌اند. امروزه دیگر کمتر مدیر یا کارشناسی را می‌توان یافت که به نقش و اهمیت کیفیت به عنوان مهمترین عامل توفیق در بازار رقابت و استانداردهای ایزو 9000 به عنوان مؤثرترین و موفقترین سازو کار دست یابی به کیفیت، اعتقاد وا اذعان نداشته باشد: مدلی که تاکنون بیش از 150 کشور جهان – از جمله کشور عزیز ما – آن را به صورت کامل پذیرفته اند. بدین لحاظ امید و انتظار می رود این روند در سال های آینده نیز رشد شتابنده‌ای داشته  باشد. (کاوش، 1380، الف) 

موضوع : استانداردهای ISO

این فایل با فرمت WORD و آماده پرینت میباشد

فهرست مطالب

مقدمه 

1- اطلاعاتی درباره سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) 

1-1- فراتر از ISO 9000 و ISO 14000 

1-2- نام ISO 

1-3- غیر دولتی 

1-4- اختیاری 

1-5- اتفاق نظر 

1-6- وظیفه ISO 

1-7- رعایت استانداردها 

1-8- گواهینامه ISO 9000 و ISO 14000 

1-9- برچسب محصول نیست

1-10- علامت ISO 

2- سازمان ISO و استانداردهای مدیریت کیفیت 

2-1- تاریخچه استانداردهای مدیریت کیفیت 

2-2- ISO 9000 – 1994

2-3- ISO 9000 – 2000 

2-4- ISO 14000

2-5- QS 9000/ISO TS 16949 

3- مبانی مدیریت کیفیت

3-1- تغییر در مفهوم کیفیت 

3-2- مفهوم کیفیت

3-3- کیفیت از دیدگاه ISO 9000

3-4- واژه‌های عمومی

3-5- مفاهیم مربوط به کیفیت 

3-6- اصطلاحات مربوط به ابزارها و فنون

4- نیازمندی‌های نظام مدیریت کیفیت

4-1- نیازمندی‌های 1994 – ISO 9000 

4-2- نیازمندی‌های ISO 9000 – 2000

4-3- نیازمندی های QS 9000/ISO TS TS 16949 

5- اجرای استانداردهای مدیریت کیفیت در سازمان

5-1- تصمیم و مأموریت 

5-2- خط مشی کیفیت

5-3- انتخاب محدوده

5-4- طرح‌ریزی پروژه

5-5- تجزیه و تحلیل شرکت و فرایندهای آن 

5-6- ارزیابی مقدماتی 

5-7- طراحی نظام مدیریت کیفیت و ساختار مستندات 

5-8- انتخاب و‌ آموزش ممیزین داخلی 

5-9- مستندسازی نظام مدیریت کیفیت 

5-10- ایجاد ارتباط و انتخاب ممیز

5-11- استقرار نظام مدیریت کیفیت

5-12- ممیزی خارجی (ممیزی گواهینامه) 

5-13- بازاریابی 

فهرست منابع و مآخذ

مقدمه 

در جهان امروز هر لحظه با تحولات و تغییرات شگرف و برق آسایی مواجهیم. حرکت کیفیت گرایی در جهان تجارت، حرکتی تکاملی، مثبت و در عین حال توفنده و پر تلاش است که در دهه اخیر آغاز شده و به سرعت سراسر گیتی را فرا گرفته است. 

استانداردهای ایزو 9000 در حقیقت یک الگوی عملی و موفق برای پاسخگویی به این حرکت توفنده است. الگویی که عنوان زیان مشترک جهانی را به خود اختصاص داده و هم اکنون بیش  از 450000 واحد تولیدی و خدماتی در سراسر دنیا موفق به دریافت گواهینامه ایزو 9000 شده‌اند. 

اگر چه برخی از مدیران و کارشناسان در اولین برخوردها، با تردید به آن می‌نگریستند، اما به مرور و با ایجاد فرهنگ و بینش لازم و اثبات عملی بودن آن در تمامی واحدهای تولیدی و خدماتی که علاقمند به ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات خود هستند، به تدریج شک‌ها تبدیل به یقین شد و مدیران به صورت روز افزون به استفاده از این استانداردها علاقه و تمایل نشان دادند. (کاوش، 1380، الف) خوشبختانه شناخت اهمیت و آغاز فعالیت در زمینه استانداردهای ایزو 9000 در صنایع تولیدی و خدماتی کشور دائماً در حال گسترش است.  دریافت اخباری همچون افزایش تعداد سازمان‌هایی که موفق به دریافت گواهینامه انطباق شده‌اند یا شروع فعالیت در کارخانجاتی که حتی در نقاط محروم قرار داشته و با همت دولت و تلاش مدیران، کارشناسان و کارگران ایثارگر تأسیس و به فعالیت اشتغال دارند یا ‎آغاز فعالیت در سازمان های خدماتی، فنی و مهندسی و حتی آموزشی و همچنین استمرار فعالیت در بسیاری از سازمان‌ها و نزدیک شدن یا آماده بودن تعدادی از سازمان‌ها برای انجام ممیزی نهایی، همگی و همگی نویدی است امید بخش در ایجاد یا گسترش فرهنگ ارزش نهادن بر کیفیت در صنایع کشور؛ فرهنگی که عامل بقاء، عامل موفقیت و عامل استمرار موفقیت برای هر سازمان تولیدی یا خدماتی چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی است. (پورشمس، 1382، ص 1) 

شاید در حال حاضر ضرورت داشته باشد (مشابه برخی از کشورهای در حال توسعه) تا در جهت شتاب بخشیدن به فعالیت‌های مؤثر، جلوگیری از دوباره کاری‌ها و یا اشتباهات و بالاخره به ثمر رسیدن سریع‌تر فعالیت ‌های آغاز شده، یک یا چند سازمان دولتی مرتبط با صنایع، پیشقدم گردیده و با همکاری متخصصان، مشاوران و بخصوص مدیران و کارشناسان صنایع دارای گواهینامه، انجمن یا جامعه‌ای را به وجود آورند تا در آن، همگی اعضاء صادقانه و مسئولانه و بر طبق یک برنامه زمانی منظم، آموخته‌ها و تجارت خود را در اختیار یکدیگر و سایر مدیران و کارشناسان مشتاق صنایع و بخصوص صنایعی که می‌خواهند با اتکاء بر نیرو و دانش کارکنان خود و به صورت مستقل فعالیت نمایند، قرار دهند. حفظ و محرمانه تلقی کردن تمامی اطلاعات، آموخته‌ها و تجارب فقط و فقط برای خود، نوعی خودخواهی و بی مسئولیتی است. اگر میهن خود را خانه اصلی خود بدانیم و در برابر آن مسئول باشیم، اگر موفقیت خود را وابسته به امید، نشاط، رضایت و موفقیت هم میهنان خود بدانیم، آن وقت است که ضرورت مسئولیت پذیر بودن برای انتقال اطلاعات، آموخته‌ها و تجارب به مشتاقان تلاشگر و صادق که همواره نیز حق‌شناس باقی خواهند ماند، بیشتر مشخص می‌گردد. دین مبین اسلام با زیبایی تمام، زکوه علم را در نشر علم می‌داند. (پورشمس، 1382 ، ص1) 

مروری اجمالی بر مراحل اصلی توسعه مفاهیم کیفیت

3- مدیریت کیفیت جامع

- مشتری مداری 

- کلیه محصولات و فرآیندها باید با توجه به نیاز و خواست مشتریان داخلی و خارجی تولید گردد. 

- مسئولیت کیفیت به عهده همه است.

- توسعه مستمر سازمان و خود کنترلی در نظام کیفیت

2- مدیریت نظام کیفیت 

- محصول و فرآیند گرایی

- ترویج اصل رعایت کیفیت 

- سازماندهی نظام‌مند و مستند نظام کیفیت

1- کنترل کیفیت 

- فقط محصول گرا 

- وجود حالتی شدیداً تخصصی در موضوع کیفیت

1- اطلاعاتی درباره سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) 

ISO حروف اختصاری سازمان پشت صحنه استانداردهای بین‌المللی سری ISO 9000 برای مدیریت و تضمین کیفیت است که در بیش از 150 کشور مورد قبول قرار گرفته و در هزاران سازمان تولیدی و خدماتی در بخش‌های دولتی و خصوصی در حال بهره‌برداری است.

ISO 9000 یکی از موفقترین سری‌های استاندارد در تاریخ ISO (سازمان بین‌المللی استاندارد سازی)، است که در سطح جهان بازتاب گسترده‌ای داشته و نام ISO را در جامعه کاری در سطحی فراتر از متخصصینی که مستقیماً با استانداردهای فنی در تماسند، مطرح کرده است. 

انتشار اولین استانداردهای سری ISO 14000 در سپتامبر 1996 برای مدیریت محیط زیستی و روند سریع پذیرش این استانداردها در جامعه کاری، نوید دهنده معروفیت بیشتری برای نام ISO می باشد. با این حال بسیاری از اعضاء جامعه کاری ممکن است آشنایی کمتری با سازمانی که پشت صحنه ISO 14000 , ISO 9000 قرار گرفته است، داشته باشند. 

1-1- فراتر از ISO 9000 و ISO 14000 

ISO 9000 و ISO 14000 تنها دو سری از بین حدود 15000 استاندارد بین‌المللی است که ISO از بدو فعالیتش در سال 1947 منتشر کرده است. ISO برای موضوعات فنی زیر، استاندارد تعیین می‌کند: 

مهندسی مکانیک، مواد شیمیایی پایه، مواد غیرفلزی، سنگ معدن و فلزات، پردازش اطلاعات، گرافیک و عکاسی، کشاورزی، ساختمان، تکنولوژی های ویژه، بهداشت و درمان، علوم پایه، محیط زیست و بسته‌بندی و توزیع کالا. 

1-2- نام ISO 

ISO یعنی سازمان بین‌المللی استاندارد سازی. (ISO) یک علامت اختصاری نیست، بلکه نامی است که از کلمه یونانی (isos) به معنی مساوی ریشه می‌گیرد. پیشوند (iso) که در بسیاری از لغات مانند: (isometric) ( به معنی یک اندازه) و (isonomy) (به معنی تساوی قوانین یا تساوی افراد در مقابل قانون) بکار رفته است از همین کلمه ریشه می‌گیرد با مقایسه دو کلمه «مساوی» و «استاندارد » مشخص می‌شود که چرا نام ISO برای این سازمان انتخاب شده است. علاوه بر این نام ISO در سر تا سر جهان برای مشخص کردن این سازمان بکار می‌رود؛ و بدین ترتیب از ایجاد علائم اختصاری متعددی که از ترجمه «سازمان بین‌المللی استاندارد سازی» ایجاد می‌شود، مانند IOS   در زبان انگلیسی و OIN در زبان فرانسه جلوگیری شده است. بنابراین در همه کشورها نام کوتاه این سازمان همیشه ISO است. 

1-3- غیردولتی 

ISO یک سازمان غیردولتی است. این سازمان جزء سازمان ملل متحد نیست (اگر چه با تقریباً تمام دفاتر تخصصی خانواده ملل متحد ارتباط نزدیک دارد). اعضاء بر این سازمان که در حال حاضر حدود 150 کشور را شامل می‌شود، از نمایندگان دولتی تشکیل نشده است: بلکه متشکل از سازمانها یا مؤسسات ملی استاندارد است که بر اساس رویه یک سازمان از هر کشور انتخاب شده‌اند. 

1-4- اختیاری

کلیه استانداردهایی که توسط ISO تدوین می‌شوند اختیاری هستند. ISO هیچگونه قدرتی برای تحمیل کاربرد آن‌ها ندارد. درصدی از این استانداردها غالباً مرتبط با بهداشت، ایمنی یا محیط زیست و در بخشی از کشورها به صورت بخشی از قوانین اصلی درآمده، یا این که در قوانین به عنوان پایه فنی بدان اشاره شده است. به هر جهت اینگونه کاربرد استانداردها، تصمیم‌ مستقل مقامات قانونگذار یا دولت‌های کشورهای مربوطه می‌باشد. ISO به شخصه، هیچگونه قدرت قانونی یا قانونگذاری ندارد. 

1-5- اتفاق نظر 

استانداردهای ISO متأثر از نیروهای بازارند. این استانداردهای با اتفاق نظر بین المللی متخصصین مختلف، از جمله بخش‌های صنعت، فنی و تجارت تدوین می‌شوند که برای استاندارد خاصی ابراز نیاز کرده‌اند. این گروه توسط متخصصین دولتی، مقامات قانونی، مراکز آزمایش، دانشگاهیان، گروههای مصرف کنندگان یا سازمان‌هایی با دانسته‌های مرتبط ، یا آن‌هایی که در ارتباط با استاندارد در حال تدوین، اظهار تمایل کرده‌اند، همراهی می‌شوند. اگر چه استانداردهای ISO ماهیت اختیاری دارند، ولی از آنجا که در پاسخ به تقاضای بازار تدوین می‌شوند و بر اتفاق نظر گروههای ذینفع مبتنی می‌باشند، از کاربردهای وسیعی برخوردارند. 

1-6- وظیفه ISO 

ISO، توافقنامه های فنی جهانی تدوین می‌کند که به صورت استانداردهای بین المللی منتشر می‌شوند. این یک عملیات عمده است. به طور تخمینی در هر روز کاری سال، 15 جلسه فنی در سر تا سر دنیا برگزار می‌شود که در کار تدوین استانداردها عملاً انجام می‌شود. سالانه بیش از 2850 گروه کاری که در آن‌ها حدوداً 30000 متخصص شرکت می کنند، تشکیل می‌شود. 

1-7- رعایت استانداردها

کنترل اینکه آیا کاربران استانداردها نیازمندی های آن‌ها را رعایت می‌کنند، جزء وظایف ISO نمی‌باشد. این فرایند کنترل و تصدیق که بدان «ارزیابی تطابق» گفته می‌شود، مشکل سازمان‌ها و مشتریان آن‌ها در بخش خصوصی و در مواردی که استانداردهای ISO در قوانین عمومی گنجانده شده‌اند، مشکل مراجع قانونی می‌باشد. 

علاوه بر این آزمایشگاهها و مراکز ممیزی بسیاری وجود دارند که خدمات ارزیابی تطابق (معروف به شخص ثالث) را برای تصدیق مطابقت محصولات، خدمات یا سیستمها با استانداردهای ISO ارائه می کنند. این سازمان‌ها اینگونه خدمات را به نیابت مقامات قانونی یا بصورت یک فعالیت انتفاعی با هدف ایجاد اعتماد بین سازمان و مشتریان ارائه می‌کنند. در برخی کشورها، خود اعضاء ISO کار ارزیابی تطابق را، یا به نیابت از دولت خود یا به عنوان یک فعالیت انتفاعی انجام می دهند. به هر جهت سازمان ISO هیچگونه اختیاری برای کنترل اینگونه فعالیت‌ها ندارد. سازمان ISO قادر به انجام آن است، تدوین راهنماهای ISO/IEC  است که جوانب مختلف فعالیت‌های ارزیابی تطابق و سازمان‌های مجری آن را می پوشاند. این راهنماها با مشارکت IEC (کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک) تدوین می‌شوند. ضوابط و شاخصهای اختیاری این راهنماها نشانگر اتفاق نظر بین‌المللی در مورد آن چیزهایی است که عملکرد مقبول محسوب می‌شوند. 

استفاده از این راهنماها به هماهنگی و یکنواختی ارزیابی تطابق در سطح جهانی کمک کرده و بدین ترتیب تجارت بین‌المللی را تسهیل می نماید. 

1-8- گواهینامه ISO 9000 و ISO 14000 

همانطور که در بالا آمد، ISO هیچ سیستمی برای تصدیق مطابقت نظامهای کیفیت سازمان‌ها با استاندارد ISO 9000 یا برای تصدیق مطابقت نظامهای مدیریت محیط زیستی با استانداردهای سری ISO 14000 ندارد. 

ISO به شخصه هیچگونه ممیزی ISO 9000 یا ISO 14000 انجام نداده و هیچگونه گواهینامه معروف به گواهینامه‌های ISO 9000 و ISO 14000 مبنی بر مطابقت با این استانداردها صادر نمی‌کند. 

چندی به نام گواهی  ISO در ارتباط با ISO 9000 یا ISO 14000 یا هر استاندارد دیگر ISO وجود ندارد. 

گواهینامه‌های ISO 9001، ISO 14001 توسط مراکز صدور گواهینامه (معروف به مراکز ثبت، در برخی کشورها) به طور مستقل از ISO انجام می شود، حتی اگر این مرکز جزئی از یک سازمان ملی استاندارد عضو ایزو باشد. ISO هیچگونه اختیاری برای کنترل کار مراکز صدور گواهینامه سیستم مدیریت کیفیت یا سیستم مدیریت محیط زیستی ندارد؛ معهذا راهنماهای ISO/ IEC مبنای عملکرد قابل قبول این مرکز می باشد. رعایت این راهنماها توسط یک مراکز صدور گواهینامه می تواند به عنوان شاخصی برای انتخابی این مرکز جهت ممیزی سیستم مدیریت کیفیت یا محیط زیستی و صدور گواهینامه ISO 9000 یا ISO 14000 ، برای شرکت ها باشد. در بسیاری کشورها، مراکز اعتباردهی در حال تکوین هستند (بعضاً – ولی نه همیشه – به نیابت دولت) که بر صدور گواهینامه ISO 9000 ، ISO 14000 نظارت می کنند. 

مراکز صدور گواهینامه‌ای که از ضوابط سیستم اعتباردهی تبعیت کنند، اعتبار دهی می‌شوند؛ که این کار باعث افزایش اعتماد بازار به ارزش گواهینامه‌های صادره از طرف این مراکز می‌شود. راهنماهای مربوطه ISO/IEC ( که توسط اتحادیه اروپا به عنوان سری EN 45000 استفاده می‌شود) قسمتی از ضوابطی هستند که توسط مراکز اعتباردهی اعمال می شوند. 

بنابراین در حالی که ISO ، گواهینامه  ISO 9000 یا ISO 14000 صادر نمی کند و هیچگونه اختیاری بر کار مراکز صدور گواهینامه ندارد، راهنماهای اختیاری این سازمان به طور گسترده استفاده شده و در جهت حصول اطمینان از عملکرد این مراکز مفید می‌باشد.

1-9- بر چسب محصول نیست

ISO 9000 یک برچسب کیفیت یا ضمانت کیفیت محصول نیست. ISO 14000 یک برچسب «سبز» یا «محیط زیست نواز» برای محصولات نیست. هنگامی که سیستم مدیریت یک سازمان مطابق ISO 9000 یا ISO 14000 گواهی شده باشد، این بدان معنی است که یک ممیز مستقل، فرایندهای مؤثر بر کیفیت (ISO 9000) یا فرایندهای مؤثر بر محیط زیست (ISO 14000) سازمان را بررسی کرده و این فرایندها جوابگوی نیازمندی‌های این استانداردها می‌باشند. به زبان ساده ISO 9000 و ISO 14000 مربوط به ساخت محصولاتند، نه برچسب محصولات. 

1-10- علامت ISO 

علامت ISO یک علامت تجاری ثبت شده است. ISO ، به مراکز گواهی نظام مدیریت محیط زیستی یا نظام کیفیت، و به شرکت‌هایی که از این مراکز گواهینامه‌های ISO 9000 یا ISO 14000 دریافت می‌کنند، اجازه استفاده از علامت خود را نمی‌دهد. اگر اجازه چنین کاری داده شود، ممکن است به غلط برداشت شود که خود ISO گواهینامه صادر می کند، یا این که سازمانی که از علامت وی استفاده می کند، مورد تأیید یا مجاز از طرف وی می‌باشد. هیچ یک از این موارد صحیح نیست. 

بطور خلاصه 

 ISO (سازمان بین‌المللی استاندارد سازی) خیلی فراتر از ISO 9000 و ISO 14000 است. 

 ISO بیش از 15000 استاندارد بین المللی در زمینه‌های مختلف فنی تدوین  کرده است. 

 ISO یک سازمان غیردولتی است که اعضاء آن را حدود 150 کشور تشکیل می دهند. 

 استانداردهای ISO اختیاری هستند و این سازمان برای تحمیل کاربرد آن‌ها هیچگونه اختیاری ندارد. 

 ISO فعالیت ارزیابی تطابق ندارد، معهذا برای این کار راهنماهایی دارد که اساس  عملکرد صحیح را تشکیل می‌دهند . 

 ISO گواهینامه ISO 9000 یا ISO 14000 صادر نمی کند. 

 «گواهی ISO» برای ISO 9000 یا ISO 14000 یا هر استاندارد دیگری که تاکنون توسط ISO تدوین شده است، وجود ندارد. عبارت صحیح «گواهی ISO 9000» یا  «گواهی ISO 14000» است که به طور مستقل از ISO انجام می‌شود.  

 ISO 9000 و ISO 14000 بر چسب محصول نیستند. 

علامت ISO یک علامت ثبت شده تجاری است و ISO استفاده از این علامت را در ارتباط با گواهی ISO 9000 یا ISO 14000 اجازه نمی‌دهد. 

استانداردهای ISO از طریق نیروهای بازار شکل می‌گیرند. این استانداردها از طریق تفاهم و اتفاق نظر متخصصین آن بخش که برای استاندارد خاصی اظهار تمایل کرده‌اند، تدوین می‌شوند. به عبارت دیگر استانداردهای ISO تا آنجایی که افراد آن را مفید بدانند استفاده می‌شوند. 

دانلود کامل استانداردهای ISO