حسابداری محیط زیست
مقدمه
رابطه بین انسان و محیطزیست پیوسته امری پیچیده بوده است؛ انسان هم جزئی از طبیعت و هم مستقل از آن است؛ دیدگاه کلی علم آن است که انسانها بهواسطه انتخاب طبیعی تکاملیافتهاند ولی از دیدگاه فناوری، انسانها، محیطزیست را شکل میدهند؛ در عین حال میتوانند آن را مشاهده و ثبت کنند. این مشاهده و ثبت شامل محیطزیست و آثار انسان بر محیطزیست نیز میشود.
افزایش تمایل به شناسایی آثار انسان بر محیطزیست منجر به درخواستهای اساسی در زمینه تحول اقتصاد سنتی، اخلاق و مفروضات حسابداری شده است. برای مثال در سال 1970 پرسشهایی مطرح شد که نشاندهنده نگرانیهای موجود در زمینه محدودیتهای الگوی سنتی مدیریت بود. چاستین (Chastain, 1973)، گامبلینگ (Gambling, 1974)، آلمن (Ullman, 1976) و دیرکز و پرستون (Dierkes & Preston,1977) نیز رابطه بین حسابداری، سازمانها و اجتماع را کشف کردند. در سال 1990 نگرانیها بر مسائل زیستمحیطی متمرکز شد. بهتازگی نیز تلاشهایی جهت عملیاتی کردن مسائل زیستمحیطی انجام شده و این مقاله نیز بهدنبال ایجاد یک چارچوب نظری براساس 8 فرض منطقی است.
هدفهای اصلی این مقاله در خصوص حسابداری محیطزیست و انتقاد به نقش فعلی حسابداری در دو زمینه بهشرح زیر است؛ اول آنچه را در ادبیات گذشته مطرح شده است بهمنظور فراهمآوردن درک نظری از حسابداری و گزارشگری محیطزیست، ترکیب و بهصورت نقادانه ارزیابی و با استفاده از ادبیات گذشته، مدلی چندلایه با 8 فرض منطقی، ایجاد کند.
بنابراین هدف اول فراهم آوردن توجیه نظری برای حسابداری و گزارشگری محیطزیست است. بهعبارت دیگر این مقاله بهدنبال نشان دادن آن است که چرا توسعه یک سیستم جامع حسابداری محیطزیست برای سازمانها ضروری است و چرا آنها باید نتایج این سیستم را به سهامداران گزارش کنند. در این مقاله فرض میشود که شرکتها باید به شیوهای مسئولیتپذیر در برابر اجتماع رفتار کنند.
این مدل بر مبنای این اعتقاد شخصی قراردارد که شرکتها نیاز به توجه به مسائل زیستمحیطی دارند. در مقایسه با غنای مطالعات انجامشده در زمینه بررسی افشای مسائل محیطزیست، مطالعات اندکی در زمینه نظریهةایی انجام گرفته که علت نیاز به حسابداری محیطزیست را بیان میکنند.
هدف دوم این مقاله آزمون معانی و نشانههای چارچوب نظری برای سازمانها و حسابداران است. در این مقاله بهصورت ویژهای رویکرد اصلی جهت عملیاتی کردن حسابداری محیطزیست بررسی میشود.
این مقاله شامل مفروضاتی از اخلاقیات، اقتصاد و ادبیات حسابداری محیطزیست است که در کنار یکدیگر مدلی نظری را ارائه میکند شکل (1) این مدل نظری، ترکیب و خلاصهای است که براساس مطالب بیانشده در ادبیات نظری پیشین، بنا نهاده شده است.
مدل حسابداری و گزارشگری محیطزیست
در این بخش براساس ادبیات پیشین حسابداری، اقتصاد و محیطزیست، مدلی جهت پشتیبانی از حسابداری و گزارشگری محیطزیست ارائه شده است. این مدل از 5 بخش کلی تشکیل شده است که عبارتند از: خطرات محیطزیست، مسئولیت شرکت، یک رابطه جدید میان صنعت و محیطزیست، نیاز به اندازهگیری آثار صنعت بر محیطزیست و نیاز به گزارش این آثار. در داخل مدل نیز بحث در مورد 8 فرض زیربنایی وجود دارد.
خطرات محیطزیست
«عناصر اولین فرض آن است که محیطزیست در معرض تهدید قرار دارد. ماهیت و شدت این تهدید درخور بحث است، ولی اساساً منابع علمی معتبر موافقند که بشر با مجموعهای از مشکلات محیطزیست با ورود به هزاره سوم روبهروست. کاول (Kovel, 2007) فهرستی از شاخصهای محیطزیست را طبقهبندی کرد که نشاندهنده فهرست فشردهای از تنزّل محیطزیست از سال 1970 تا 2000 است.
متأسفانه هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد در آینده نیز این روند متوقف میشود. تهدیدهای محیطزیست توسط بک (Beck, 1992, 1999) تحت عنوان ریسکهای محیطزیست، طبقهبندی شده است. نسل بشر در معرض و تهدید این ریسکها قرار دارد؛ بنابراین دریک جامعه پرریسک زندگی میکند و این امر تفاوت اساسی با جوامع اولیه دارد.
بک (1992) اظهار داشت که: “ فجایع زیستمحیطی و پرتوهای اتمی، حریم ملتها را نادیده میگیرد. حتی ثروتمندان و صاحبان منابع از دست آنها در امان نیستند. اینها نهتنها سلامت را به مخاطره میاندازند بلکه مشروعیت داراییها و سود را نیز تحت تاثیر قرار میدهند.”
گرم شدن جهان و افزایش سطح دریاها بهواسطه ذوب شدن کوههای یخ، مناقشه اصلی در زمینه تغییرات آبوهواست؛ بهطور کلی این تغییرات آبوهوا بهدست بشر رخ داده است.
فرسوده شدن لایه ازن یکی دیگر از مشکلات زیستمحیطی است؛ علاوه بر هوا، دریاها و آبهای شیرین نیز در معرض تهدید آلودگی قرار دارند؛ بسیاری از رودخانهها بهشدت آلوده شدهاند و ادامه استفاده از آفتکشها و مواد شیمیایی منجر به کاهش تنوع زیستی خواهد شد.
چالشهای حسابداری اسلامی در ایران
مباحث مربوط به حسابداری اسلامی چندی است که در بین کشورهای اسلامی رواج یافته وعلی الخصوص ریشه های ان را باید در مباحث بانکداری اسلامی وعقود اسلامی جست .علی ایحا ل اینکه رسیدن به این مقصود توهم است یا یک واقعیت آینده بیان واقع بینانه ای است از انچه که بر سر این مباحث خواهد امد.به هر حال کشورهای اسلامی بدشان نمی آید که موضوعات گوناگون را اسلامیزه کنند تا مگر کور سوئی برای عرض اندام در قبا ل کشورهای غربی یافته باشند.از این گونه مفاهیم می توان به بانکداری اسلامی، اقتصاد اسلامی، حسابداری اسلامی واخیرا نیز در گفته ها از خودرو اسلامی سخن به میان آورده شد.این گونه سخن گفتن وارزشی کردن چیزها معلوم نیست چه بر سر اسلام ومسلمین آورد ویا چگونه گفتمان تمدنها را به کوفتمان تمدنها ونظام های ارزشی بدل خواهد کرد اما فعلا برای تقویت پوشالی اینکه ما هم چیزی در بساط داریم شاید کاربرد پیدا کند.هر چند ذکر این نکته ضروری است که آوردن پسوند اسلامی به خودی خود علم حسابداری نیست ولی می تواند به مفهوم شاخه ای از این علم به منظور اشتباه نشدن با سایر تخصص های موجود در این علم که گزاره های منحصر به فرد خود را دارد تلقی شود.مقاله ذیل توصیفی مختصر ومفید به قلم دکتر موسی بزرگ اصل است در این خصوص .
چالشهای حسابداری اسلامی در ایران
مباحث مربوط به حسابداری اسلامی چندی است که در بین کشورهای اسلامی رواج یافته وعلی الخصوص ریشه های ان را باید در مباحث بانکداری اسلامی وعقود اسلامی جست .علی ایحا ل اینکه رسیدن به این مقصود توهم است یا یک واقعیت آینده بیان واقع بینانه ای است از انچه که بر سر این مباحث خواهد امد.به هر حال کشورهای اسلامی بدشان نمی آید که موضوعات گوناگون را اسلامیزه کنند تا مگر کور سوئی برای عرض اندام در قبا ل کشورهای غربی یافته باشند.از این گونه مفاهیم می توان به بانکداری اسلامی، اقتصاد اسلامی، حسابداری اسلامی واخیرا نیز در گفته ها از خودرو اسلامی سخن به میان آورده شد.این گونه سخن گفتن وارزشی کردن چیزها معلوم نیست چه بر سر اسلام ومسلمین آورد ویا چگونه گفتمان تمدنها را به کوفتمان تمدنها ونظام های ارزشی بدل خواهد کرد اما فعلا برای تقویت پوشالی اینکه ما هم چیزی در بساط داریم شاید کاربرد پیدا کند.هر چند ذکر این نکته ضروری است که آوردن پسوند اسلامی به خودی خود علم حسابداری نیست ولی می تواند به مفهوم شاخه ای از این علم به منظور اشتباه نشدن با سایر تخصص های موجود در این علم که گزاره های منحصر به فرد خود را دارد تلقی شود.مقاله ذیل توصیفی مختصر ومفید به قلم دکتر موسی بزرگ اصل است در این خصوص .
چالشهای حسابداری اسلامی در ایران
مقدمه
در محافل دانشگاهی و مراجع حرفهای کشورهای مسلمان مدتی است که بحث حسابداری اسلامی مطرح و در این زمینه سمینارهایی نیز برگزار شده است. گروهی از حسابداران مسلمان معتقدند بنابه ملاحظات جهان بینی اسلامی و غربی، حسابداری سنتی که مبتنیبر جهانبینی غربی است نمیتواند پاسخگوی تأمین نیازهای گزارشگری مالی در کشورهای اسلامی باشد. لذا حسابداران مسلمان باید در کشورهای اسلامی تعریفی از حسابداری اسلامی ارائه کنند و با تبیین اهداف و خصوصیات حسابداری اسلامی، الزامات گزارشگری را روشن کنند. در این زمینه تحقیقاتی انجام شده است که نتایج آنها همه در یک جهت نمیباشد.
گروه دیگری از حسابداران مسلمان اصرار دارند که حسابداری اسلامی یا غربی ندارد، اگر حسابداری اسلامی مطرح شود قاعدتاً حسابداری مسیحی یا حسابداری یهودی هم میتواند مصداق داشته باشد. جانکلام مخالفان حسابداری اسلامی این است که حسابداری، حسابداری است. در این مقاله تلاش بر این است که این دیدگاهها در چارچوب شرایط محیطی ایران بررسی شود و نهایتاً تحلیلی از دید نگارنده ارائه گردد.
حسابداری اسلامی در سطح نظری
شاید آنچه که بهعنوان تفاوت بنیادی محیطی قابل طرح است حضور دین در زندگی فردی و تجزیه آن از مسائل اجتماعی است. در کشورهای اسلامی نقش تعالیم اسلامی در زندگی جمعی پررنگ میباشد و در قوانین و مقررات حکومتداری، قرآن و سنت درنظر گرفته میشود.
بعضی از صاحبنظران مبانـی اقتصـاد اسلامی را بـا اقتصـاد غـربـی کـامـلاً متفاوت میداننـد
(Taheri, 1999; Rahman, 1999, Baydoun and Willet, 2000) . در اسـلام انسـان امانـتدار است. درصورتی که در غرب انسان مالک نهایی شناخته میشود. لذا پاسخگویی نهایی مسلمان از نظر مسائل مالی در برابر خداوند است و چنین پاسخگویی از طریق زکات و خمس در عمل پیاده میشود.
در غرب حداکثرسازی سود، فردگرایی، منافع شخصی زیربنای حرکتهای اقتصادی است اما یکمسلمان پایبند به ارزشهای اسلامی در پی سود معقول، منافع جمعی و انصاف و عدالت است.
در اسلام بعضی از معاملات رایج در غرب مانند ربا، قمار، تجارت مشروبات الکلی عملی حرام است و ممنوع است. بعضی از رهبران دینی معتقدند، فعالیتهای اقتصادی در اسلام بر دو ستون اخلاقی عدالت و احسان استوار است. بنابراین تجارت اسلامی باید برپایه این ارزشها انجام شود.
(Yaya and Hameed, 2004).
این تفاوتها محرک اصلی حسابداران مسلمان برای ارائه یک تعریف و الگو برای حسابداری اسلامی میباشد.
زید (Zaid, 1997) حسابداری اسلامی را بهشرح زیر تعریف کرده است :
حسابداری فرایند منظم ثبت معاملات مشروع در دفاتر و اندازهگیری نتایج مالی برمبنای این معاملات بهمنظور استفاده در تصمیمگیری است.
در اینجا تنها تفاوت اصلی آن با تعریف حسابداری سنتی اضافه کردن واژه ” مشروع“ است. به نظر نمیرسد با اضافهکردن این واژه بتوان حسابداری سنتی را به حسابداری اسلامی تغییر داد. این موضوع در کشور ما که تمام قوانین ازجمله قوانین حاکمبر تجارت توسط شورای نگهبان از نظر انطباق با شرع بررسی میشود بیشتر زیر سؤال میرود، زیرا بنابر مشروع بودن معاملات است.
افزون بر این، حسابداری باید تمام معاملات را ثبت و گزارش کند. حتی اگر برخلاف شرع، معامله غیرمشروع انجام شود حسابداری ناگزیر به ثبت واقعیت است و نمیتوان بهدلیل غیرمشروع بودن از گزارش آن خودداری کرد.
الخدش عـلاوهبر مشروعیت، مسئـله زکـات را در تعریف حسابـداری اسلامی گنجـانـده است
حسابداری محیط زیست2
مسیر تاریخی حسابداری محیط زیست (EA):
1980-1971 : طرح ابتدایی حسابداری مسئولیتها و اجتماعی (Social Aceouny)
1990-1981 : ادبیات حسابداری از حسابداری مسئولیتهای اجتماعی بدست حسابداری محیط زیست تغییر جهت داد.
.....-1990 : توجه شدید در دانشگاهیها و حرفه و کشورها به محیط زیست EA و حسابداری آن
روند شکل گیری حسابداری محیط زیست را به شرح زیر تشریح نمود :
در دهه 1970 بود که بحث محیط زیست و حسابداری آن و بدهیهای محیط زیست پا به عرصه حسابداری گذاشت.
بدنبال این وضعیت، در سال 1975 FASB استاندارد حسابداری شماره 5 به عنوان حسابداری رویدادهای احتمالی را تدوین و منتشر نمود این استاندارد میتوانست هزینه و مخارج احتمالی آتی درخصوص محیط زیست را نیز مدنظر قرار داده و مشمول گردد.شرکتها براساس این استاندارد میبایستی مخارج آتی و احتمالی مرتبط با محیط زیست (خسارتهای احتمالی) را شناسایی و در دفاتر خود ثبت مینمودند. اینگونه اقلام تحت عنوان زیان احتمالی شناسایی و ثبت میگردیدند ولی مشکلی که وجود داشت این بود که برآورد این مخارج بسیار مشکل بود و رویه و برآوردهای صنایع در این خصوص متفاوت بود و شاید در برخی موارد مدیران، اینگونه مخارج و هزینهها را به عنوان ابزاری در جهت مدیریت و هموار سازی بود . در سال 1990، FASB نشریه 8-90 را تحت عنوان سرمایهای کردن هزینههای آلودگی محیط زیست منتشر نمود که براساس این نشریه، مخارج مرتبط با زیست محیطی بایستی هزینه گردند مگر در شرایطی که یکی از موارد زیر تحقق یابد:
مخارج باعث افزایش ظرفیت، ..... کارایی و عمر مفید گردد.
هزینههایی که جهت کاهش آلودگی محیط زیست انجام شده و مرتبط با فعالیت دورههای آتی است.
مخارجی که برای آماده کردن داراییهای کنار گذار یا برای فر.ش انجام میگردد.
حسابداری محیط زیست (green accounting) :
تعریف : مجموعه فعالیتهای است که با افزایش در توان سیستمهای حسابداری (سنتی) موجب میگردد تا آثار ناشی از آلودگی و تخریب محیط زیست ، شناسایی، اندازهگیری و گزارش گردد.
مسیر تاریخی حسابداری محیط زیست (EA):
1980-1971 : طرح ابتدایی حسابداری مسئولیتها و اجتماعی (Social Aceouny)
1990-1981 : ادبیات حسابداری از حسابداری مسئولیتهای اجتماعی بدست حسابداری محیط زیست تغییر جهت داد.
.....-1990 : توجه شدید در دانشگاهیها و حرفه و کشورها به محیط زیست EA و حسابداری آن
روند شکل گیری حسابداری محیط زیست را به شرح زیر تشریح نمود :
در دهه 1970 بود که بحث محیط زیست و حسابداری آن و بدهیهای محیط زیست پا به عرصه حسابداری گذاشت.
بدنبال این وضعیت، در سال 1975 FASB استاندارد حسابداری شماره 5 به عنوان حسابداری رویدادهای احتمالی را تدوین و منتشر نمود این استاندارد میتوانست هزینه و مخارج احتمالی آتی درخصوص محیط زیست را نیز مدنظر قرار داده و مشمول گردد.شرکتها براساس این استاندارد میبایستی مخارج آتی و احتمالی مرتبط با محیط زیست (خسارتهای احتمالی) را شناسایی و در دفاتر خود ثبت مینمودند. اینگونه اقلام تحت عنوان زیان احتمالی شناسایی و ثبت میگردیدند ولی مشکلی که وجود داشت این بود که برآورد این مخارج بسیار مشکل بود و رویه و برآوردهای صنایع در این خصوص متفاوت بود و شاید در برخی موارد مدیران، اینگونه مخارج و هزینهها را به عنوان ابزاری در جهت مدیریت و هموار سازی بود . در سال 1990، FASB نشریه 8-90 را تحت عنوان سرمایهای کردن هزینههای آلودگی محیط زیست منتشر نمود که براساس این نشریه، مخارج مرتبط با زیست محیطی بایستی هزینه گردند مگر در شرایطی که یکی از موارد زیر تحقق یابد:
مخارج باعث افزایش ظرفیت، ..... کارایی و عمر مفید گردد.
هزینههایی که جهت کاهش آلودگی محیط زیست انجام شده و مرتبط با فعالیت دورههای آتی است.
مخارجی که برای آماده کردن داراییهای کنار گذار یا برای فر.ش انجام میگردد.
دیدگاههای مرتبط با مخارج محیط زیست:
هزینههای مرتبط با محیط زیست بایستی سرمایهای تلقی و طی عمر مفیدشان مستهلک گردد. توجیه اینها منطقی است چرا که از این مخارج طی سالهای متمادی استفاده میگردد.
هزینههای مرتبط با محیط زیست نمیتواند سرمایهای تلقی گردد چون که عمر مفیدشان مشخص نیست و استانداردهای خاصی نیز بر این تدوین نشده.
درخصوص تعهدات خود به جامعه، یدهی شناسایی کنیم (تعهدات احتمالی درخصوص تخریب محیط زیست).
حسابداری محیط زیست صرفاً مربوط به آلودگی محیط زیست نیست بلکه، تخریب منابع، فرسایش و ... را در برمیگیرد.
وقتی صحبت از EA میشود صرفاً به محیط زیست به تنهایی نمیتوان نگریست بکله بایستی به اجتماع نگریست یعنی به حسابداری اجتماعی نگریست. EA شاخه ای است از حسابداری مسئولیت اجتماعی.
در حسابداری، برای هزینهیابی محصولات بایستی تمامی اقلام مربوط به هزینهها شناسایی گردند. هزینههایی که بوسیله عوامل تولید تحصیل میگردند. برای مثال: یکی از عوامل تولید، نیروی انسانی ات. مخارج مرتبط با نیروی کار در قالب دستمزد و هزینههای آن به محصولات تحصیل داده میشود حال این که اگر محیط زیست و منابع محیط زیست نبود، آیا تولیدی صورت میگرفت؟ برای مثال اگر دریا وجود نداشت، آیا محصولات دریایی ..... میگردید؟ خیر پس به موازات تولید، به محیط زیست به عنوان یکی از عوامل تولید، خسارت وارد میشود و در آنها آلودگی ایجاد میشود. پس محیط زیست را نیز میتوان جزئی از عوامل تولید تلقی نمود و براساس اصول و استانداردهای حسابداری (بصورت کلی) بایستی هزینههای عوامل تولید شناسایی و در محصولات منظور گردد.
مقاله حسابداری
چکیده
در دنیای امروز که هر روز شکل تازه ای از ارتباطات اقتصادی به وجود میآید و افراد و شرکتها و مؤسسات با یکدیگر در ارتباط میباشند و تغییرات مالی آنها بر یکدیگر تأثیر دارد و روز به روز این فعالیتها پیچیدهتر میشود این عوامل باعث می شود که نقش حسابداری به عنوان فراهم کنندگان اطلاعات مالی با استفاده از استانداردهای حسابداری برای استفاده کنندگان بیشتر مشخص گردد. نیاز روز افزون موسسات و سازمانها به اطلاعات صحیح و بهنگام جهت بکارگیری در فرآیند تصمیم گیری مدیران، مقولهای اجتناب ناپذیر است. در این راستا سیستم اطلاعات مدیریت منبع اصلی ارائه اطلاعات بشمار میآید. سیستم اطلاعات حسابداری به عنوان مهمترین زیر مجموعه این سیستم، اطلاعات مالی متنوعی را در اختیار استفاده کنندگان این نوع اطلاعات، خصوصا " مدیران هر سازمان" قرار می دهد. به طور کلی اطلاعات حسابداری بایستی از ویژگیهای خاصی برخوردار باشد تا در فرآیند تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد. ویژگیهای کیفی این گونه اطلاعات نظیر مربوط بودن، و قابلیت اتکاء از جمله خصیصههایی است که بر میزان بکار گیری اطلاعات بهموقع (بهنگام) تأثیر می گذارد. در این مفاله مختصری در مورد تعاریف حسابداری و تاریخچه و انواع مختلف حسابداری و اهمیت آن بحث شده است.
مقدمه
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم کمک می کند تا سرمایه گذارها، اعتبار دهندگان، مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی بهتر بتوانند تصمیم بگیرند. برای مثال اگر شخصی بخواهد در شرکتی سرمایه گذاری کند، تمایل دارد که وضعیت مالی آن شرکت و یا نتایج عملیات آن شرکت را در طی سالهای قبل بداند. موضوعاتی که بصورت گزارش های مالی توسط حسابداران تهیه می شود. حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان بوجود آمده است به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیتهای اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن، هدفها و روشهای حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی، توسعه یافته است چرا که اشخاص، شرکتها و دولت برای تصمیم گیری در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری میتوان بدست آورد. از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گذاران نیز از بعد عرضه سرمایه، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خود را به سوئی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد. یعنی بدنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری خواهند بود. این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکتها، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است.
پروژه مالی شرکت رادیاتور ایران
فهرست مطالب
مقدمه
الف – یادداشتهای توضیحی
موضوع شرکت
سرمایه شرکت
محل قانونی شرکت
ب – صورتهای مالی اساسی تلفیقی
ترازنامه تلفیقی
صورت سود و زیان تلفیقی
گردش حساب سود ( زیان ) انباشته تلفیقی
صورت جریان وجوه نقد تلفیقی
پ – صورتهای مالی اساسی شرکت رادیاتور ایران ( سهامی عام )
صورت سود و زیان
گردش حساب سود( زیان ) انباشته
صورت جریان وجوه نقد
د- جدول نسبت های شرکت رادیاتور ایران وتجزیه وتحلیل